Okul hayatının başlaması ile daha da belirginleşen dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite birçok çocukta görülebilen sorunlar arasındadır. Dikkat bozukluğu olan çocuklar, okuldan önceki dönemde de birçok şeyden kolayca sıkılıp bıkabilirler. Elindeki oyuncaklarla kısa süre oynayıp onlardan da sıkılıp bırakabilir hatta parçalayabilirler. Kendi yaşlarına uygun puzzle oyuncaklarını tam anlamı ile tamamlayamazlar.
Dikkat bozukluğu yaşayan çocuklar; çok fazla televizyon, film ya da çizgi film izlemezler yani izleyemezler. Okul zamanı gelip de okula başladıklarında da derslere olan ilgileri, öğrenmeye karşı istekleri azalmaya başlar. Hele ödev yapmak, bu sorunla baş eden öğrenciler için zordur. Anne ve baba böyle bir çocuğu masa başına oturtmayı başarsalar bile çocuk; tuvalete gitmek, su içmeye gitmek ya da başka bir şeyi bahane ederek sürekli masa başından kalkmak ister.
Başladıkları işi bitirmekte zorlanan çocuklar, daha elindeki işi bitirmeden başka bir işe başlarlar. Kendisi ile konuşmayı deneseniz, sizi dinlemiyormuş gibi bir izlenime kapılabilirsiniz. Dikkat bozukluğu yaşayan çocuklardan bir şey isterseniz, bunu birkaç kez söylemeniz gerekebilir. Bu nedenle anne ve babalar, dikkat bozukluğu yaşayan çocuklarına karşı davranışlarında dikkatli olmalıdırlar.
Dikkat bozukluğu olan bir çocukta sınıfta ders takibi yapmadıkları görülür. Çevreden gelen uyarılar yüzünden dikkatleri anında bozulur. Ders dışında tüm işlerle daha rahat ilgilenirler. Elleri sürekli meşguldür. Kalem çevirme, deftere ya da herhangi bir yere kalemle bir şeyler yazma, başka araç gereçlerle uğraşma gibi işler yüzünden dersi takip etme imkanını kaçırırlar.
Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar sınıfta huzur bozucu davranışlarda bulunabilirler. Derste konuşabilir, sırayı sallayabilir, sınıftaki arkadaşlarına laf atabilir, ayağa kalkarak etrafına yiyecek ya da başka şeyler dağıtma ya da garip sesler çıkarma gibi hareketlerde bulunabilirler.
Aşırı hareketlilik ya da diğer adıyla hiperaktivite durumunda çocuk hareketlerinde aşırılık gösterir. Kendi yaşıtları ile arasında belirgin derecede farklar sergilerler. Sürekli hareket halindedirler. Enerjileri en üst seviyededir. Yorulmak bilmezler. Koltukların üzerinde gezer, evin içinde sürekli bir koşturmaca halinde olurlar. Büyükleri tarafından uyarılsalar da bu uyarıları anlamaz ve dinlemezler. Oyun oynarken sakin bir süreç geçirmezler. Oturarak oynasalar bile kısa süre sonra ayaklanır ve harekete geçerler. Sürekli konuşurlar. İki ya da daha fazla kişi konuştuğunda sürekli konuşmanın arasında olmak isterler. Masa başında oturamadıkları gibi, derslerini de masa başında uygun şekilde çalışamazlar.
Dürtüsellik ya da impulsivite ise yapılan işin sonunu düşünmeden harekete geçmek anlamına gelir. Bu tür rahatsızlığı olan çocukların ciddi uyum sorunları vardır.
- Sabırsız olurlar.
- Sıralarını bekleyemez ve kurallara uymazlar.
- Hem kendisine hem de çevresindekilere zarar verecek ani hareketleri vardır.
- Hiçbir şeyde sınır tanımazlar.
- Yaşıtları ile oyun oynadıkları sırada aşırı tepki verir, konuşmaları ve hareketleri ile arkadaşlarını rahatsız ederler.
İmpulsivite rahatsızlığı olan çocukların gösterdiği bu davranışlar, kendilerini çevrelerinde istenmeyen kişi olarak görmelerine neden olur. İmpulsivite rahatsızlığı toplum içinde yaklaşık %2.5-8 oranında görülür. Erkek çocuklarında, 2-3 kat daha sık rastlanmaktadır. Erkek çocuklarda genellikle hiperaktivite ve impulsivite belirtileri ön planda görülürken, kız çocuklarında en çok dikkat eksikliği ön plana çıkmaktadır.
İmpulsivite bozukluğu 4-5 yaşlarında belirtilerini göstermeye başlar. Bebeklikten başlayarak, az uyumak, az yemek yemek ile dikkatleri üzerlerine toplarlar. Okul hayatında dikkat eksikliğine bağlı olarak öğrenme zorluğu ve arkadaşları ile olan sorunları başlar. Bu durum ailede tedirginlik yaşanmasına sebep olur. Ergenlik döneminde ise okulda başarısızlıklar başlar. Davranış sorunları baş gösterir. Bu durumlar, aile ile çocuk arasında da sorunlara neden olmaya başlar. Ergenliğe doğru, aşırı hareketlilik azalmaya başlarken çabuk sıkılma ve dikkat kusuru daha ön plana çıkar.
Aynı Anda DEHB Bulunan Psikiyatrik Rahatsızlar Nelerdir?
DEHB çocuklarda karşı gelme bozukluğu ve davranım bozukluğu görülebilmektedir. Yurt dışında yapılan bazı çalışmalarda kaygı bozukluğu %25 oranına çıkarken, 1/3 oranında bir hastada depresyona rastlanmıştır. Öğrenme güçlüğü, %20-25 oranında çıkmıştır. Özel öğrenme güçlüğü ile birlikte ders başarısızlığı da daha belirginleşmeye başlamıştır.
Tedavi Olmazsa Hangi Hastalıklar Görülebilir?
Ebeveynler, çocuklarında bu tür rahatsızlıklara rastladığında muhakkak konunun uzmanı bir doktora götürmeleri gerekir. Eğer vaktinde tedavi olanakları sağlanmazsa çocuk, okulda başarısız olmaya başlar. Bu durum çocukta özgüven eksikliğini ön plana çıkarır. Bunun devamında işsizlik, işsizliğin ardından alkol ve madde bağımlılığı başlayabilir. Bu bağımlılıklar ise depresyona, anti-sosyal kişilik bozukluklarına ve intihar girişimlerine götürür. Bu yüzden çocuğunuzda bu rahatsızlıkların belirtilerini gördüğünüzde Alanya Psikolog Danışmanlık Merkezi’mizde sizlere en iyi hizmeti vermek için bulunan uzman doktorlarımız ile iletişime geçebilirsiniz.
