Psikiyatrik hastalıklar arasında yer alan Anoreksiya Nervoza ve Bulimia Nervoza, yeme bozuklukları arasında yer alır. Bu psikiyatrik rahatsızlıklar, beden rahatsızlığı gibi görünür ama aslında ciddi ruhi sorunların birer göstergesidir.
Yeme bozuklukları hangi hastalıkları tetikler?
- Kansızlık
- Yeme bozuklukları neticesinde vücudun susuz kalması
- Vücudun bağışıklığını kaybetmesi
- Depresyon
- Böbrek yetmezliği ve hipertansiyon
- Diş çürükleri ve diş eti hastalıkları (yemek sonrası kusma sonrasında oluşur)
- Kalp ritminin bozulmaya başlaması
- Kemik ve eklem rahatsızlıklarının yaşanması
- Yoğun olarak osteoporozun görülmesi
- Karaciğer hastalıkları ve karaciğer enzimlerinde bozulmalar
- Vücutta vitamin ve mineral eksikliği
Anoreksia Nervoza nedir?
Anoreksia Nervoza, toplum içinde genel olarak 12-18 yaşları arasında görülür. Şişmanlamaya karşı aşırı bir korku vardır. Bu yüzden bilinçaltı sürekli aşırı zayıf kalma çabaları gösterir. Halk arasında, manken hastalığı olarak da bilinen Anoreksia hastalığında, kişi neredeyse hiç yemek yemez. İleri safhada kilo kaybına uğrar. Bunun yanında bu hastalığa sahip bir kişi kilo almamak için ishal yapıcı ilaçlar ve vücudun su tutmasını önleyici haplar kullanma ihtimali de yükselir. Anoreksia Nervoza rahatsızlığına yakalanan hastaların %95’i kadın olmakla birlikte bilinenin aksine çok sık rastlanan hastalıklar arasında yerini almaya başlamıştır.
Anoreksia nervoza belirtileri nelerdir?
- En bilinen belirtisi aşırı kilo alma korkusu
- Şişmanlama korkusunun yanı sıra beden imgesinde bozulmaların meydana gelmesi (Bu durumda en zayıf insan bile bu hastalıkta kendini çok şişmanlamış bulabilir)
- Kiloyu kontrol altına almak için gıda alımı ileri derecede kısıtlanır ve ağır egzersizler yapılır.
- Aşırı yemek yediği hissine kapılan bu rahatsızlığa sahip kişiler parmaklarını boğazlarına sokarak kendilerini kustururlar. Bunu çok sık tekrarlayanlarda el sırtında sertleşmeler meydana gelir ve mide asidi yüzünden dişlerde bozukluklar ve çürükler oluşur.
- Bu kişilerin yeme davranışları ve yiyeceklerle olan ilişkilerinde gariplikler oluşmaya başlar. Yemek saklayabilir hatta yemek yapmak için saatlerce mutfağı kullanabilirler.
Anoreksia Nervoza hastalığının neden oluştuğu kesin olarak bilinmemekle birlikte hastalığın oluşumunda psikolojik, biyolojik ve sosyolojik nedenlerin sebep olduğu düşünülmektedir. Tüm bu sebeplerin yanında bu hastalığın ergenlik döneminde ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu dönemde cinsel ve sosyal çatışmalar oluşmakta ve bu çatışmalarla başa çıkma konusunda kişi kendisini yetersiz hissettiğinde bu hastalık ön plana çıkmaktadır.
Batı toplumundaki kadınların dış görünüşlerine dikkat etmeleri, bu bakımdan da ince vücut yapısına sahip olmak istemeleri sosyo-kültürel etmenler olarak yeme bozukluklarını tetiklemektedir. Batılı kadınlara göre ideal tip eskiden hafif kilolu kadın tipi iken şimdilerde ideal fizik görünümü ince olmak olarak kabul edilmektedir. Bu duruma mankenler ya da güzellik yarışmalarına katılan kızların hep zayıf olmaları örnek verilebilir. Bu durum ise toplumda popülerliğin hep ince olmaktan geçtiği kanısını insanlara empoze etmektedir.
Bulimia Nervoza
Bulimia Nervoza da bir yeme bozukluğudur. Dönemsel olarak aşırı yemek yeme isteği kilo alma ve diğer yandan kilo alımını durdurma çabaları görülen bir yeme bozukluğu olarak tanımlanır. Bu rahatsızlıkta aşırı derecede yemek yiyen, aşırı şişman ve şişman kalanlardan farklı etkiler görülür. Bu hastalıkta aşırı yemek yeme nöbeti başladığında tüm çaba, korku ve üzüntüye rağmen yemek yeme tutkusu durdurulamamaktadır. Tutkulu şekilde yedikleri yemeği aşırı kilo alma korkusundan dolayı kusarak, iştah kesici haplar ve idrar söktürücü ilaçlar kullanarak atmaya çalışırlar. Bu hastalığı olan kişiler fazla kilolu olmasa da aşırı yediklerinden dolayı kilo aldıkları düşüncesi ile yaşarlar.
Bulimia Nervoza yeme bozukluğunda kişiler beden ağırlığı, güzellik, çirkinlikle ilgili konularla aşırı ilgilidirler. Aslında bu rahatsızlığa sahip olan kişiler yeme ile yememek arasında ikilemde kalırlar. Yeme tutkusu çok fazla gelişmiştir ve gizlice yemek yer ancak kusarlar ve sonrasında yeniden yemek yemeye başlarlar. Kimi Bulimia Nervoza hastalarına göre ise hangi yemeği yediğinin hiçbir önemi olmadığı gibi bu kişiler için sadece tıkınma derecesinde yemek yemek önemlidir. Kimi hastalara göre de bulundukları yerde yemek olmaması korkusu kişiyi çıldırtacak hale getirebilir. Bulimia Nervoza, toplum içinde sadece %1’lik orana sahiptir. Genç kız ve genç kadınlarda erkeklere oranla 10 kat daha sık yaşanmaktadır.
Bulimia Nervoza ile Anoreksia Nervoza arasında ne fark vardır?
- Anoreksia Nervoza’nın bulimikleri zaman zaman aşırı yeme ve kilo nöbetleri geçirir. Bu hastalığın temelinde yemeği kısma ve kesme vardır.
- Bulimia Nervoza bozukluğunda ise kusmalar, zayıf kalmak için kullanılan ilaçlar vardır. Temelinde ise yoğun yeme isteğini durdurmama vardır.
Bulimik insanlar yeme bozukluğu yüzünden çevrelerinden utanç duyar ve kendilerini suçlayabilirler. Anormal yeme bozukluklarını saklamaya çalışırlar. Bulimikler, yeme atakları gizli oluştuğu gibi karşı taraftan bu ataklar fark edilmez. Bu yeme atakları planlı ya da plansız oluşabilir. Hastalarda duygu durumu ise kişilerarası ilişkilerde çatışma, bedenin ağırlaşması, çökkünlük gibi yeme atakları şeklinde görülür.
Yeme atağının en belirgin özelliği, yeme eyleminin kontrol edilemeyeceği ya da önlenemeyeceği duygusudur. Hastalığın ilk başlama evrelerinde kişi yeme ataklarında çılgınca davranır. Bu yeme ataklarındaki çılgınlık sürekli olmamakla birlikte bulunulan yere eş, dost ya da bir yakın girdiğinde bu atak durdurulabilmektedir. Bu yeme bozukluğuna sahip bir kişi yeme ataklarını günün her saatinde yaşayabilir. Ama en fazla akşam eve gelindiğinde daha fazla yeme atağı yaşanmaktadır. Kimi hastalar ise yemek yemeye işine ne zaman başlasalar ataklar başlar ve yiyeceklerden kaçarak bu atakları bitirmeye çalışırlar.
Yeme bozukluğundan nasıl kurtulunur?
Yeme bozukluğu hastalıklarından mustarip birisi için yapılması gereken en iyi şey kişinin yeme düzenine dikkat etmesidir. Özellikle yemek yemekten hoşlanmayan çocuklar için ısrar edilmemelidir. Kişiye yemek yeme işinin fiziksel bir ihtiyaç olduğu doğru ve net şekilde anlatılmalıdır. Kilo alırsan böyle olur, kilo verirsen böyle olur gibi bir kıyaslama yapmak bu tip hastalar için yanlıştır. Bu yüzden bulimik hastalarda herhangi bir tedaviye başlamadan önce genel bir tıbbi değerlendirme yapılarak tedavi süreci başlatılmalıdır.
Günümüzün en sık rastlanan hastalıklarından biri olan yeme bozukluğu özellikle çocukluk döneminde teşhis edilerek tedavi edilmesi gereken sorunlardandır. Alanya Psikolog Danışmanlık Merkezi’mizden konuyla ilgili detaylı bilgi alabilir, konunun uzmanı doktorlarımızdan profesyonel destek alarak çocuğunuz yeme bozukluğu ile daha kolay başa çıkması için tedavi sürecini başlatabilirsiniz.